Πέμπτη 20 Μαρτίου 2014

4486 - Ο Χριστός «εν ετέρα μορφή». Η τοιχογραφία στον Ιερό Ναό του Πρωτάτου



εκόνα το Χριστο «ν τέρ μορφ» εναι τοιχογραφία το Μανουήλ Πανσελήνου (τέλος το 13ου α) στήν κόγχη τς Προθέσεως το γίου Βήματος, το ναο τς Κοιμήσεως τς Θεοτόκου το Πρωτάτου, «τς μητέρας λων τν γιορειτικν κκλησιν», στίς Καρυές, το γίου ρους. Τό κεφάλι το Κυρίου περιβάλλει, μεγάλος φωτοστέφανος πο χει σχμα σταυρο. Εναι μι εκόνα το προσώπου το Χριστο ντελς διαφορετική πό τίς λλες εκόνες τς βυζαντινς γιογραφίας πο γνωρίζουμε. Πράγματι εναι Κύριος «μέ μι λλη μορφή». εκόνα παρά τά σημάδια τς φθορς εναι ντυπωσιακή. Κύριος παρουσιάζεται μέ πλατύ πρόσωπο, πλούσια περιποιημένα μαλλιά καί μέ διαίτερα διαπεραστικό βλέμμα, πο μλλον λέγχει τούς δύο μαθητές πο πήγαιναν στούς μμαούς καί πο καρδιά τους ργοσε νά πιστέψει στίς προφητεες καί τά μάτια τους μποδίζονταν νά γνωρίσουν τόν ησο. Πανσέληνος φωτίζει τό πρόσωπο μέ τό ντονο κόκκινο χρμα πο ξαϋλώνει καί μεταμορφώνει τή μορφή.
Τό βλέμμα εναι πως γράφει Γιργος Θεοτοκς «βαθύ, μ’ να βάθος πο δέν μετριέται, οράνιο, περκόσμιο, λλά διανόητα ζωντανό καί παρόν στήν καρδιά τς ζως, μς στηλώνει πό μακριά μ’ να τρόπο πο δέν μπορε κανείς οτε νά το ντισταθε οτε νά τόν ξηγήσει καί μς μένει, πιστεύω, λησμόνητο γιά πάντα».

Πηγή μπνεύσεως τς εκόνας ποτελον ο φηγήσεις γιά τίς μφανίσεις το Κυρίου μετά τήν νάστασή του. Ο εαγγελιστές Μάρκος καί Λουκς μς ναφέρουν περιστατικά πο Κύριος μφανίζεται σέ πρόσωπα χι μέ τή γνωστή του μορφή λλά μέ λλη, «ν τέρ μορφ».
εαγγελιστής Λουκς περιγράφει τό γεγονός πο συνέβη τήν μέρα τς ναστάσεως το Κυρίου σέ δύο μαθητές πο νκαν στό ερύτερο κύκλο τν μαθητν το Χριστο. Πηγαίνουν στούς μμαούς, να χωριό ντεκα περίπου χιλιόμετρα, «σταδίους ξήκοντα», πό τά εροσόλυμα. Μλλον πιστρέφουν στά σπίτια τους. Λυπημένοι, κατσούφηδες, πελπισμένοι καί πογοητευμένοι. Γιά νά καταπραΰνουν τή μεγάλη τους λύπη ζωντανεύουν στή μνήμη τους τά γεγονότα καί συζητον γιά λα τά συμβάντα. Συζητον γιά τόν Κύριο, γιά τό σταυρικό του θάνατο, γιά τίς πληροφορίες μερικν γυναικν το κύκλου τους πο πγαν στό τάφο καί δέν βρκαν τό σμα το Κυρίου λλά εδαν πτασία γγέλων πο τούς μίλησαν γιά τήν νάσταση καί γιά τήν πιβεβαίωση ατν τν πληροφοριν πό τούς δικούς μας, τόν Πέτρο καί ωάννη. Ατοί μως τήν νάσταση το Κυρίου δέν τήν εχαν πιστέψει. Τή δυσπιστία, πορία, μηχανία καί πιφυλακτικότητα τν μαθητν καταγράφει Θεοφύλακτος Βουλγαρίας (P.G. 123,1113). Τήν δικαιολογε «διά τό τς ναστάσεως ξαίσιον», λόγ το ξαιρετικο γεγονότος τς ναστάσεως. Ξέχασαν τά λόγια πο επε Κύριος: « μετά πό τρες μέρες θά ναστηθ». Τούς πελπισμένους μαθητές κάποιος τούς πλησιάζει. Τόν κοιτάζουν. νας γνωστος. ταν ναστημένος Κύριος. Τά μάτια τους «κρατοντο», ταν κρατημένα, κάτι τά μπόδιζε γιά νά μήν τόν γνωρίσουν (Λουκ. 24,16). Ατό τό θέλησε Κύριος. Δέν τόν κατάλαβαν γιατί μφανίστηκε μέ λλη μορφή καί λλα χαρακτηριστικά. Τό σμα του δέν πάκουε πλέον στούς φυσικούς νόμους λλά στούς πνευματικούς. Γι’ ατό καί δέν μποροσαν ο δύο μαθητές νά τόν ναγνωρίσουν. Εαγγελιστής Μάρκος συμπληρώνει τόν Λουκ γράφοντας: «Κατόπιν ησος μφανίστηκε μέ διαφορετική μορφή σέ δύο π’ ατούς, καθώς περιπατοσαν καί πήγαιναν ξω στά χωράφια» (Μάρκ. 16,12).
Κύριος μέ ατό τό μεταμορφωμένο Σμα Του συνταξιδεύει μέ τούς δύο μαθητές στούς μμαούς. Συζητ μαζί τους καί τούς λέει τι πρέπει νά πιστεύουν λα σα επαν ο προφτες γιά τό πρόσωπο το Χριστο. καρδία τους, καθώς μιλοσε Κύριος, ταν «καιομένη». νιωθαν μι σωτερική θέρμη. ταν «σφύζουσα, παλλομένη». Χτυποσε καθώς κουαν τόν γνωστο νά τούς ρμηνεύει τίς Γραφές. Τά λόγια το Κυρίου ταν φλογερά καί θέρμαιναν τίς καρδιές πρός τήν γάπη το Θεο. γιος φραίμ Σύρος λέει τι ατό τό «πρ» εναι θεο καί ϋλο, φωτίζει τίς ψυχές, τίς δοκιμάζει καί κατακαίει τήν κακία.
Κύριος δέχθηκε μετά τήν παράκλησή τους νά καθίσει στό τραπέζι το βραδινο φαγητο. Τήν ρα μως πο Κύριος ελόγησε τόν ρτο, τά μάτια τν μαθητν νοίχθηκαν καί Τόν ναγνώρισαν. Κύριος κείνη τή στιγμή γινε φαντος.
Ο δύο μαθητές φησαν τό φαγητό καί γύρισαν στήν ερουσαλήμ γιά νά μεταφέρουν τά σα συνέβησαν σ’ ατούς. κε βρκαν μαζεμένους τος ντεκα μαθητές καί λλους νά συζητον τό γεγονός τς ναστάσεως το Κυρίου καί τήν μφάνισή του στόν π. Πέτρο. φηγήθηκαν δέ σα συνέβησαν σ’ ατούς κατά τήν πορεία πρός μμαούς καί πς τόν ναγνώρισαν ταν τεμάχισε τό ψωμί (Λουκ. 24, 33-35).
Ποιοί σαν ο δύο μαθητές, πο πήγαιναν στούς μμαούς τήν μέρα τς ναστάσεως; εαγγελιστής Λουκς, ποος διηγεται τό γεγονός, ναφέρει τό νομα το νός, πο νομαζόταν Κλεόπας. Τό νομα το λλου τό ποσιωπ. Μερικοί λόγ τς σιωπς ατς νόμισαν, τι λλος μαθητής ταν Λουκς. διος εαγγελιστής δέν ναφέρει τι ταν ατός.
Μερικοί Πατέρες τς κκλησίας καί κκλησιαστικοί συγγραφες θεωρον τόν Λουκ ς να πό τούς δύο μαθητές, τό νομά του δέ ναφέρεται στήν μνολογία τς κκλησίας μας. Στό 5ο ξαποστειλάριο, πο σχολιάζει θεολογικά τό ντίστοιχο ωθινό Εαγγέλιο λλά καί στό Δοξαστικό ωθινό του πλ. α΄ χου ναφέρεται τι δεύτερος μαθητής ταν εαγγελιστής Λουκς. λλοι μως πως γράφει Θεοφάνης Κεραμεύς, πίσκοπος Ταυρομενίου «ποστήριξαν μέ βεβαιότητα τι εναι Ναθαναήλ Κανανίτης, λλοι Σίμωνας ( Κύριλλος λεξανδρείας) καί λλοι λλος. Φαίνεται μως ς πιό πιθανό, τι εναι Λουκς…κι πό συστολή πέκρυψε τό νομά του».
Α.Χ. (Θεολόγος)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου